2013-08-13 09:30:50

Gmina Inowrocław

   Zachodnia część Kujaw, obejmująca m. in. dzisiejszą gminę wiejską Inowrocław, zamieszkiwana była już na przełomie X i IX stulecia p.n.e. Znaczące piętno wywarła ba niej jednak prehistoryczna epoka neolitu, gdy w połowie V tysiąclecia p.n.e. osiedliła się ludność, prowadząca rozwiniętą działalność hodowlano - uprawową.                                                                                                

   Już w 2 połowie III tysiąclecia p.n.e. Kujawy stały się jednym z największych „tygli" państwotwórczych środkowej Europy, miejscem tworzenia pierwszych spójnych systemów kulturowych.    

   Decydującym czynnikiem skłaniającym ówczesną ludność do zasiedlania rzeczonych obszarów były nie tylko urodzajne gleby, lecz również bogate pokłady soli kamiennej. Należy tu przypomnieć, iż kopalina ta stanowiła wówczas środek płatniczy, umożliwiający nabywanie broni czy narzędzi produkowanych w innych kręgach kulturowych. Zaistniała sytuacja dała początek wymianie handlowej, stymulującej powstawanie późniejszych szlaków handlowych, o zasięgu daleko wykraczającym poza kontynent europejski.

   Za sprawą dwóch niemal strategicznych bogactw czyli soli i urodzajnych gleb, następowało dalsze, intensywne zagospodarowanie Kujaw. Podczas szczytowego okresu rozwoju kultury łużyckiej przełomu VII i VI w. p.n.e. powstawały coraz częściej ludzkie osiedla (odkrycia archeologiczne grobów z amforkami w Jaksicach).

   Ziemia kujawska nie oparła się bynajmniej przemożnym wpływom celtyckim, bardzo pozytywnie skutkującym dla jej rozwoju, głównie gospodarczego. Rozkwitał zatem handel solą, bursztynem, rozpoczęto wytopy szkła, powstawały pierwsze miejsca kultu religijnego.

   Na terenie obejmującym dzisiejsze Krusze: Duchowną, Podlotową i Zamkową), Celtowie założyli faktorię handlową, ponadto zainicjowali „szlak bursztynowy", łączący wybrzeża Morza Bałtyckiego ze Śródziemnomorskim. Inny trakt pomógł urzeczywistnić stałe powiązania handlowe relacji Wielkopolska - Kijów.  

   Zdecydowanie najbardziej intensywny czasokres kontaktów gospodarczych z Forum Romanum przypada na 1 połowę I w. n.e., kiedy gruntownej rozbudowie uległa niegdysiejsza faktoria Krusza („krusza" oznaczała starodawne nazewnictwo bryłki soli). Wokół niej wyrastały od podstaw nowe osady jak: Łojewo, Latkowo, Sławęcinek, Piotrkowie i Jacewo. Niestety lata pomyślnego rozkwitu przerwały gwałtownie najazdy na Europę stepowych ludów azjatyckich.

   Szczęśliwym zbiegiem okoliczności, poprzez rozrost państwa Goplan, wieki średnie oznaczały dla ludów Kujaw epokę wszechstronnego rozwoju. 

   Ziemie te naznaczone są niestety również śladami walk o zachowanie integralnej przynależności do Polski. Lata niszczycielskich wojen, prócz zwyczajowo przywleczonych chorób epidemicznych (tyfus, cholera), zostawiły po sobie jako osobliwą schedę, nazewnictwo niektórych wsi. Przykładem mogą służyć chociażby Tupadły. Zachowana nazwa przywołuje bowiem pamięć poległych w jej okolicach wiernych żołnierzy króla Polski Jana Kazimierza, którzy walczyli z wojskami niesfornego rokoszanina księcia Jana Lubomirskiego. 

   Podczas zaboru niemieckiego społeczeństwo różnymi metodami aktywnie zabiegało o podtrzymanie tożsamości narodowej i niepodległą Rzeczypospolitą. Czyniło to w parlamencie pruskim, kościołach katolickich, szkołach przy warsztatach pracy. Upragniona wolność nadeszła 6 stycznia 1919 r. dzięki zwycięskiemu Powstaniu Wielkopolskiemu, jedynemu udanemu dla Kujawian zrywowi narodowemu. 

   Historia Kujaw, poniekąd metafizyczna magia, ale też czar miejscowych legend ubogacona pięknem przyrody, urzekała przybywających tu gości.                                                                                                                         

   Mimo upływu ponad 80 lat od śmierci, ciągle najwybitniejszym obywatelem rodem z gminy Inowrocław pozostaje Stanisław Przybyszewski, poeta, pisarz, dramaturg, eseista, publicysta, tłumacz literatury obcej, urodzony 7 maja 1868 r. w Łojewie, syn miejscowego nauczyciela. Krytycy zaliczyli go do panteonu czołowych przedstawicieli nurtu literackiego Młodej Polski. Jesienią 1927 r. literat odwiedził rodzinne strony, aby tu właśnie dokończyć tom wspomnień zatytułowany „Wśród swoich". Niestety zmarł 23 listopada 1927 r. pracując nad rozpoczętym dziełem. Zgodnie z wcześniejszą dyspozycją, doczesne szczątki spoczęły na cmentarzu w Górze (pierwotnie w grobowcu rodzinnym Znanieckich), gdzie dokonał swego żywota, zaś w 1931 r. trafiły do oddzielnego grobowca ufundowanego ze zbiórki składek społeczeństwa, m. in. nauczycieli i pocztowców. Epitafium memoracyjne zawiera sugestywny inskrypcję „Meteor Młodej Polski".     

Informacje o artykule

Autor:
Zredagował(a):	Daniel Kościelny
Data powstania:	13.08.2013 09:30
Data ostatniej modyfikacji:
Liczba wyświetleń:	9696

Artykuły archiwalne

Lp.	Tytuł	Data modyfikacji	Zredagował